אספרנטו/הדקדוק השלם/שיעור 59

הקדמת כינוי שם לפועל

274. ניתן להקדים כינויי שם בלתי מוטעמים לפועל, במיוחד במקרים שהפועל מופיע בצורת המקור.

• Mi volas lin vidi = אותו אני רוצה לראות
• Li povos tion fari = את זה הוא יוכל לעשות
• ?Ĉu vi ĝin kredis = האם לזה האמנת?
• Se li min vidus, li min savus = אם הוא היה רואה אותי הוא היה מציל אותי

הפיכת פועל עומד לפועל יוצא

275. הסופית ig (ס' 214) משמשת כדי להפוך פועל עומד (שלא מקבל מושא ישיר) לפועל יוצא, כפי שמדגימה הטבלה הבאה.

Boli = לרתוח	La akvo bolas = המים רותחים
	Li boligas la akvon = הוא מרתיח את המים
Ĉesi = להפסק	La bruo ĉesis = הרעש פסק.
	Li ĉesigis la bruon = הוא הפסיק את הרעש
Daŭri = להמשך	La bruo daŭras = הרעש נמשך
	Li daŭrigas la bruon = הוא ממשיך להרעיש
Degeli = להנמס	La glacio degelas = הקרח נמס
	Li ĝin degeligas per fajro = הוא מפשיר את הקרח באש
Droni = לטבוע	La knabino dronis = הנערה טבעה
	La viro ŝin dronigis = האיש הטביע אותה
Eksplodi = להתפוצץ	Pulvo eksplodas = אבק שריפה מתפוצץ
	Li ĝin eksplodigos = הוא יפוצץ את זה
Halti = לעצור	Li haltis timigite = הוא עצר בפחד
	Li haltigis la soldatojn = הוא עצר את החיילים
Lumi = להאיר	La suno lumas = השמש מאירה
	Li lumigis la lampon = הוא האיר את המנורה
Pasi = לעבור	La tempo pasas = הזמן עובר
	Tiel li pasigis la tagon = כך הוא העביר את היום
Sonori = לצלצל	La sonorilo sonoris = הפעמון צלצל
	Oni sonorigis la sonorilon = צלצלו בפעמון

הסופית er

276. הסופית er משמשת כדי ליצור מילים שמבטאות חלקיק או מרכיב שקשור בשורש המילה.

• fajrero = ניצוץ
• neĝero = פתית שלג
• monero = מטבע
• sablero = גרגר חול

התחיליות bo ו-duon

277. התחילית bo מציינת קשר של נישואין. כדי לציין קשר משפחתי לא ישיר או חורג משתמשים בתחילית duon (166).

• bopatro = חם/חותן (אבי האישה או הבעל)
• duonpatro = אב חורג
• duonfrato = אח חורג
• bofratino = גיסה

תכתובות

278. בכתיבת מכתב יש לשים לב לכללים הבאים:

א. תאריך יצויין על המכתב באחת הצורות הבאות:

Bostono, je la 24a de decembro, 1912a

Nov-Jorko, la 24an decembro, 1912a

Bostono, 24/12/1912

ב. פתיחה של מכתב לגורם עסקי או רשמי:

Sinjoro,

Sinjorino,

Estimata Sinjoro,

Karaj Sinjoroj,

Tre estimata Fraŭlino,

ג. סיום של מכתב לגורם עסקי או רשמי:

Tre fidele la via,

Kun granda estimo,

Kun plej alta estimo,

ד. פתיחה של מכתב לחבר או לאדם קרוב:

Kara Fraŭlino,

Karaj Gefratoj,

Kara Amiko,

Kara Mario,

ה. סיום של מכתב לחבר או לאדם קרוב:

Kun amika saluto,

Kun ĉiuj bondeziroj,

Kun samideanaj salutoj,

Frate la via,

אוצר מלים

מקומות/אישים	Nov-Jorko = ניו יורק
שמות עצם	adreso = כתובת	kranojo = עיפרון	numero = מספר
	ofico = תפקיד	fontano = מזרקה	poŝto = דבר דואר
	hotelo = מלון	respekto = כבוד	inko = דיו
	stato = מדינה	koverto = מעטפה	tramo = חשמלית
תארי שם	aparta = נפרד	speciala = מיוחד	konvena = הולם
	ĉefa = ראשי (בתפקיד או סמכות)
שמות פועל	mendi = להזמין	bedauri = להתחרט על...

דוגמאות למכתבים

Sirakuzo, la 2an de marto, 1911. Kara Amiko, Sendube vin surprizos ricevi leteron skribitan de mi ĉe hotelo en ĉi tiu urbo, ne tre malproksime de via propra oficejo! Via bofrato, kiun mi okaze renkontis hieraŭ en la poŝtoficejo, donis al mi vian adreson. Ĝis nun, mi estas tiel okupata, ke mi ne havis la tempon eĉ por telefoni al vi. Sed nun mi havas du aŭ tri minutojn da libera tempo, kaj mi tuj ekkaptas la okazon por skribi letereton, petante ke vi vespermanĝu kun mi hodiaŭ vespere, ĉe la hotelo kie, kiel vi vidas, mi loĝas de antaŭ unu tago. Venu je la sesa, se tiu horo estas konvena. Bedaŭrinde (לצערי), mi devos forresti de la hotelo la tutan posttagmezon, pri komercaj aferoj, alie mi vin renkontus ĉe la tramvojo, kie haltas la tramveturiloj. Estos plej bone, mi opinias, ke vi iru rekte al mia ĉambro, numero 26, kie mi senprokraste vin renkontos, se mi ne estos efektive jam vin atendanta. Ni esperu ke la ĉefkuiristo preparos al ni bonan manĝon! Mi esperas ke vi malatentos la falantajn neĝerojn, kaj nepre venos, responde al mia iomete subita invito, ĉar ni ja havos multe da komunaj travivaĵoj por priparoli. Do ĝis la baldaŭa revido je la vespermanĝo! Kun plej amikaj salutoj, Roberto.

Boston, 13/VII/1911. Wilson kaj Jones, Nov-Jorko. Estimataj Sinjoroj, Bonvolu sendi al mi per revenanta poŝto vian plej novan prezaron (מחירון). Ni baldaŭ bezonos iujn novajn meblojn por niaj oficejoj, precipe skribtablojn, tablojn konvenajn por skribmaŝinoj (מכונות כתיבה), kaj specialajn librujojn, farotajn laŭ niaj bezonoj. Se viaj prezoj estas konvenaj, ni sendube volos mendi de vi tian meblaron. Kun respekto, J. F. Smith, ĉe Brown kaj Brown

Nov-Jorko, 17/VII/1911. Sinjoro J. F. Smith, ĉe Brown kaj Brown, Nov-Jorko. Estimata Sinjoro, Ni havas la honoron sendi al vi en aparta koverto nian plej novan prezaron, al kiu ni petas ke vi donu vian atenton, precipe al paĝoj 15-29. Tie vi trovos priskribitaj niajn plej bonajn oficejajn meblarojn. Ni senpage metos ĉiujn aĉetitajn meblojn sur la vagonaron, sed kompreneble ni ne pagos la koston de la sendado. Ni plezure fabrikos specialajn librujojn laŭ viaj bezonoj, kaj volonte ricevos viajn ordonojn pri tio. Niaj prezoj estos kiel eble plej malaltaj. Esperante ke la meblaroj priskribitaj en nia prezaro, kune kun la tie-presitaj prezoj, estos plene kontentigaj, kaj certigante al vi ke ni zorge plenumos ĉiun mendon, ni restas. Tre respekte la viaj, Wilson kaj Jones.

Bostono, la 27an Majo. Sinjoro B. F. Brown, Sirakuzo, Nov-Jorka Ŝtato. Kara Sinjoro, Vian adreson ni dankas al niaj komunaj amikoj Sinjoroj Miller kaj White, kaj per ĉi tio ni permesas al ni proponi al vi niajn servojn por la vendado de tiaj infanludiloj, kiajn vi fabrikas. Ni havas bonegajn montrajn fenestrojn (חלונות ראוה), en nia butiko, preskaŭ meze de la ĉefstrato en la urbo, kaj en nia butiko troviĝas sufiĉe da grandaj vitramebloj. Tial ni povus tre oportune administri tian aferon. Ni multe ĝojos se vi respondos kiel eble plej baldaŭ, sciigante al ni kiom da procento vi donos, kaj kiajn aranĝojn vi volus fari. Ni certigas al vi ke en ĉiu okazo ni penos fari nian eblon por via plej bona intereso. Kun alta estimo, D. Rose.

הערות ותוספות

• אתם מוזמנים להוסיף כאן הערות או תוספות לחומר שנלמד בשיעור הזה (לחצו על הלינק 'עריכה' שמימין לכותרת של הפסקה). תודה!

<<< שיעור 58

לדף השער

שיעור 60 >>>